|
شیوه‌های جدید تولید دانش و علم‌ورزی
تأملی جامعه شناختی بر تحوّل معیارهای اخلاقی و سلوک علمی در عرصه علم و فنّاوری
|
| علی ربانی، رسول ربانی، رضا همتی، محمود قاضی طباطبایی، ابوعلی ودادهیر |
|
|
|
چکیده: (3615 مشاهده) |
زمینه: همجوشی و تکوین مشترک علم و جامعه و از بین رفتن مرزهای سنتی بین این دو همسو با تحوّلاتی مانند تجاریشدن، خصوصی شدن، اداری شدن، عینی شدن علمفناوری و کاهش استقلال علم و دانشگاه، جملگی به شکلگیری الگوی جدیدی در فهم و انجام فعالیتهای علم فناورانه و پژوهشهای معطوف به آن شده است. هدف اصلی این مقاله پرداختن به دلالتهای این تحول عالی برای آداب، اخلاقیات و معیارهای سلوک علمی است.
روش کار: در این مقاله ابتدا به بررسی جایگاه اخلاق و آداب علم در الگوی مِرتُنی و برخی انتقادات وارد بر آن پرداخته شده است و سپس زمینههای شکلگیری الگوی جدید تولید دانش و تاثیر آن بر اخلاقیات و آداب علم از منظر دو رویکرد تاثیرگذار این الگوی یعنی علم فرادانشگاهی و شیوه جدید دانش مورد بررسی قرار گرفته است.
نتیجه‌گیری: مقایسه این دو رویکرد بیانگر وجود دو نوع روایت افراطی و میانه‌رو در خصوص دلالتهای اخلاقی تحوّلات علم فنّاروی است. براساس دیدگاه افراطی‌تر یعنی علم فرادانشگاهی، نوعی انقطاع افراطی بین شیوه‌های سنتی و نوظهور تولید دانش صورت گرفته که برآیند آن، ظهور ارزشها، اخلاقیات و آداب جدیدی است که ارزشهای سنتی علم دانشگاهی را به شدت تهدید میکند. در مقابل، در دیدگاه میانهروتر یعنی شیوه جدید تولید دانش بر حضور همزمان یا همزیستی ارزشها، اخلاقیات و آداب قدیم و جدید علم تاکید داشته و آنها را نه به منزله تهدیدی برای اخلاقیات و آداب سنتی علم، بلکه به مثابه مسؤولیت‌پذیری عمومی، مسؤولیت‌پذیری اجتماعی و بازاندیشانه بودن فزاینده علم در نظر می‌گیرد.
|
|
| واژه‌های کلیدی: اخلاقیات علم، الگوی مِرتُنی، شیوه جدید تولید دانش، علم فرادانشگاهی، جامعه‌شناسیِِ علم فناوری |
|
|
متن کامل [PDF 330 kb]
(946 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/7/21 | پذیرش: 1396/7/21 | انتشار: 1396/7/21
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
