1- دانشجوی دکترای حقوق خصوصی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران 2- گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران ، nikkhahsaranghireza@gmail.com 3- گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
چکیده: (102 مشاهده)
زمینه: از زمانی که جامعه اولین تلاش خود را برای مهار رفتار فاسد انجام داد، قوانین پیرامون فساد بر ملاحظات اخلاقی متمرکز شده اند. فساد اداری به هرگونه سوءاستفاده از قدرت و اختیارات در نهادهای دولتی برای کسب منافع شخصی یا گروهی اشاره دارد. این پدیده به شکل‌هایی مانند رشوه‌خواری، اختلاس، سوءاستفاده از منابع دولتی و تقلب بروز می‌کند و به یکی از بزرگترین موانع توسعه و کارایی سازمان‌های دولتی تبدیل شده است. در این مقاله، محققان به بررسی ابعاد اخلاقی فساد اداری و ارزیابی چالش های فراروی سیاست جنایی تقنینی ایران و عراق در قبال آن پرداخته اند. نتیجه گیری: اگرچه تعریف اصطلاحات «فساد» و «از نظر اخلاقی » می‌تواند دشوار باشد، اما با نگاه کردن به نمونه‌هایی از فساد و تعریف رفتار اخلاقی بر اساس نظریه‌های اخلاقی مانند دیدگاه امانوئل کانت می‌توان معنای پشت هر اصطلاح را درک کرد. بر اساس دیدگاه وظیفه گرایی کانتی با توجه به اینکه افرادی که مرتکب فساد اداری می شوند منطبق با وظیفه خود عمل نکرده اند و منافع شخص خویش را بر منافع جامعه ترجیح داده اند رفتارشان از نظر اخلاقی غیر مجاز خواهد بود. کشورهای مختلف رویکردهای متعددی برای بارزه با فساد دارند. عراق پس از تصویب کنوانسیون مبارزه با فساد سازمان ملل، نخستین استراتژی ملی خود را در سال 2010 با هدف مقابله با فساد آغاز کرد. این استراتژی به لغو ماده 136(ب) از قانون جزا منجر شد که به وزرا اجازه می‌داد کارکنان خود را از پیگرد معاف کنند. کمیسیون درستکاری، نهاد اصلی مقابله با فساد در عراق، با ارجاع بیش از 29 هزار پرونده به دادگاه‌ها، تلاش‌های مؤثری داشته است. با این حال، چالش‌های قانونی و ساختاری همچنان مانعی جدی در مسیر مبارزه با فساد به شمار می‌روند. در ایران نیز با وجود تصویب قوانین متعددی همچون قانون ممنوعیت اخذ پورسانت، قانون ممنوعیت تصدی بیش از یک شغل دولتی، و قانون ارتقاء سلامت نظام اداری، چالش‌های اجرایی و نظارتی همچنان پابرجاست. ناهماهنگی بین نهادها، ضعف در شفافیت و نظارت، و تأثیر شبکه‌های قدرت از موانع اصلی در اجرای سیاست‌های ضد فساد است.
Bazid N, Nikkhah Saranghi R, Jafarzadeh S. The Moral Dimensions of Administrative Corruption and the Assessment of the Challenges Facing the Legislative Criminal Policy of Iran and Iraq Against It. Ethics in Science and Technology 2025; 20 :70-79 URL: http://ethicsjournal.ir/article-1-3405-fa.html
عیسی بازید ناجح، نیکخواه سرنقی رضا، جعفرزاده سیامک. ابعاد اخلاقی فساد اداری و ارزیابی چالش های فراروی سیاست جنایی تقنینی ایران و عراق در قبال آن. اخلاق در علوم و فناوری. 1404; 20 () :70-79
