1- 1. دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بردسیر، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسیر، ایران. 2- 2. گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بردسیر، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسیر، ایران. ، hooshmandeyp@gmail.com 3- 3. گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.
چکیده: (319 مشاهده)
زمینه: شعر فارسی در حوزۀ مسائل عاشقانه، بسیار غنی است. شاعران بسیاری به بنمایههای عاشقانه و بازنمایی روابط میان دو شخصیت عاشق و معشوق پرداختهاند که در این بین میتوان از داستانهای شاهنامه نظیر زال و رودابه، بیژن و منیژه، سیاوش و سودابهیاد کرد. این تحقیق که با استناد به منابع کتابخانهای و روش توصیفی- تحلیلی نوشته شده، با هدف بازنمایی رویکردهای اخلاقی شاعر در حین پرداختن به موضوعات دیگر بوده است تا نشان داده شود که نگاه تکبُعدی و نامگذاری تکوجهی آثار برجستهای چون شاهنامه، چندان مقبول و قابل استناد نیست و باید در این امر تجدیدنظر کرد. همچنین، اخلاق پدیدهای غالب و جریانی سیال در شاهنامه است و این امر، نشان از ذهنیت اخلاقگرای فردوسی دارد. نتیجهگیری: در داستان زال و رودابه، شرم و در داستان بیژن و منیژه، روحیۀ انساندوستی و در داستان سیاوش و سودابه، تن ندادن به خواستههای نامشروع دیگران از جمله آموزههای اخلاقی اصلی بوده است. همچنین، سیاوش را میتوان به عنوان الگوی اخلاقی و سودابه را به عنوان شخصیتی اخلاقستیز، به شمار آورد. مهمترین آموزههای اخلاقی در این داستانها عبارت است از: «نوعدوستی و اولویت منافع گروهی بر خواست شخصی»، «شرم و حیا»، «پرهیز از آزار دیگران»، «پرهیز از دغلکاری و هوسبازی»، «اولویت فرهنگ گفتگوبر جنگافروزی».در یک نگاه کلی، فردوسی در اثنای این سه داستان، از اخلاق و کارکرد آن در زندگی بشری سخن گفته و مخاطبان را به اخلاقگرایی و معرفتگرایی سوق داده است.
ebrahimi F, esfandiyarpour ا, alipour S. Investigation and Analysis of Moral Teachings in Love Stories of Shahnameh. Ethics in Science and Technology 2024; 19 (2) :17-24 URL: http://ethicsjournal.ir/article-1-2917-fa.html
ابراهیمی گوکی فروغ، اسفندیارپور هوشمند، علیپور صدیقه. بررسی و تحلیل آموزه های اخلاقی در داستان های عاشقانۀ شاهنامه. اخلاق در علوم و فناوری. 1403; 19 (2) :17-24
