1- 1. دانشجوی دکتری، گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بردسیر، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسیر، ایران 2- گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد بردسیر، دانشگاه آزاد اسلامی، بردسیر، ایران ، hooshmandeyp@gmail.com 3- گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد انار، دانشگاه آزاد اسلامی، انار، ایران
چکیده: (621 مشاهده)
زمینه: لیلی و مجنون نظامی یکی از متون برجسته در گسترۀ ادب فارسی است که به علاوه بر موضوعات عاشقانه و شخصی به مفاهیم اخلاقی و تعلیمی هم میپردازد. شاعر گاهی با سنتشکنیهای آگاهانه، کلام خود را پیچیده و دیریاب کرده و رمزهایی را در لایههای زیرین شعر گنجانیده است که مخاطب جزئینگر را به سوی معنا راهنمایی میکند. در دوران معاصر، علم نشانهشناسی به عنوان روشی برای تحلیل ابعاد جدیدی از یک اثر به کار میرود و یکی از متغیرهای مهم آن، رمزگان نام دارد. رولان بارت، پژوهشهایی را در این باره انجام داده و رمزگان را به پنج نوع کنشی، هرمنوتیکی، نمادین، معنابُنیو فرهنگی تقسیم کرده و برای هرکدام کارکردی را شرح داده است. در مقالۀ حاضر، با استناد به منابع کتابخانهای و روش تفسیری از نوع کیفی، موضوعات اخلاقی در لیلی و مجنون بر اساس رمزگان ارجاعی و فرهنگی کاویده شده است تا اهداف انسانساز نظامی از بازگویی این اندرزها کاویده شود. نتیجه گیری: نتایج کلی تحقیق نشان میدهد که در سطح رمزگان فرهنگی، ایدئولوژی و بینامتنیت دینی و عرفانی برای تبیین آموزهها نمودی فراگیر و ملموس دارد. نویسنده با استناد به دو منبع اصلی و مهم اسلامی و صوفیانه، موضوعات مورد نظر خود را در اختیار مخاطبان قرار داده است. مهمترین آموزههای اخلاقی این اثر عبارتند از: سفارش به عشقورزی و بازگفت شاخصههای عشق حقیقی؛ ستایش حق تعالی و توسل به او؛ توصیه به شادباشی و غنیمتشماری لحظهها؛ هدفمند بودن آفرینش؛ اهمیت وفاداری و لزوم حفظ پیمان؛ صبر و بردباری.
hadikhah F, Esfandiarpour H, Yousefipour Kermani P. Investigation and Analysis of Referential and Cultural Codes in the Moral Teachings of Lily and Majnoon Nezami; Based on the Theory of Cryptography by Roland Barthes. Ethics in Science and Technology 2023; 18 (2) : 8 URL: http://ethicsjournal.ir/article-1-2512-fa.html
هادی خواه فاطمه، اسفندیارپور هوشمند، یوسفی پور کرمانی پوران. بررسی رمزگان ارجاعی و فرهنگی در آموزههای اخلاقی منظومۀ لیلی و مجنون نظامی بر اساس مبانی نظریۀ رمزگان‌ها از رولان بارت. اخلاق در علوم و فناوری. 1402; 18 (2) :54-60
