زمینه: رفتار اخلاقی جزئی جدانشدنی از فرایند مراقبت بوده و یکی از بایدهای حرفۀ پرستاری به‌شمار می‌آید. این پژوهش درصدد بوده­است تا با کنکاش در مفهوم اخلاق و رفتار­اخلاقی به واکاوی و کشف مؤلفه‌های رفتار اخلاقی پرستاران با بیماران بپردازد. ازاین‌رو مسأله اصلی این پژوهش، شناسایی و معرفی مؤلفه‌ها و زیر­مؤلفه‌های رفتار­اخلاقی پرستاران در ارتباط با بیماران می­باشد.

روش: در این پژوهش، از روش ترکیبی آمیخته- اکتشافی بهره­گرفته­شده­است. جامعه آماری پژوهش، کلیه پرستاران بیمارستان‌های دولتی مشهد می­باشد. نمونه آماری در بخش کیفی 14 نفر از پرستاران نمونه­کشوری و در بخش کمی، 176 نفر از پرستاران با سابقه بودند. جهت جمع‌آوری­اطلاعات از روش مصاحبه و پرسشنامه بهره‌گرفته­شد. برای تحلیل مصاحبه­ها از روش تحلیل­محتوا استفاده­شده و مدل اولیه رفتار­اخلاقی مبتنی بر ابعاد و مؤلفه­های رفتار­اخلاقی پرستاران با بیماران استخراج­گردید. جهت سنجش و برازش مدل از روش تحلیل­عاملی­تأییدی و نرم­افزار آموس بهره­گرفته­شد.

یافته‌ها: نتایج حاصل از پژوهش در قالب سه مؤلفه­اصلی «مراقبت آگاهانه و دلسوزانه»، «ایثار و فداکاری» و «تکریم­بیمار» انتزاع­گردید که هرکدام دربرگیرنده طبقات فرعی متعددی بودند. نتایج حاصل از تحلیل­عاملی­تأییدی گویای آن بود که تمامی مؤلفه‌ها و زیر مؤلفه‌ها به­جز زیرمولفه «آموزش بیمار» مورد تأیید قرارگرفتند. شاخص برازش تطبیقی مدل(CFI) نیز با استفاده از نرم­افزار آموس 9/0 برآورد شد که نشان از برازش مدل انتزاع شده دارد.

نتیجه‌گیری: نتایج حاصل، بیانگر آن بود که پرستاران فضیلت­محور در شرایط بحرانی و حساس حتی حاضر هستند از جان خویش جهت مراقبت از بیماران گذشت نمایند که این امر نشاندهنده سطح بالای روحیه ایثار و فداکاری در میان پرستار آن است