|
تاثیر آرا فلسفه اخلاق اسلامی بر اخلاق پزشکی قرون نخستین اسلامی
|
| پروین رنجبر*1، زهرا حامدی2، علی رسولی3 |
1- دانش‌آموختۀ دکتری تاریخ اسلام، واحد داراب ، دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران.، داراب ، ranjbarp.1358@gmail.com
2- گروه تاریخ ، واحد داراب،دانشگاه آزاد اسلامی، داراب، ایران، داراب
3- گروه تاریخ، دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران، بوشهر |
|
|
چکیده: (62 مشاهده) |
زمینه: اخلاق به عنوان یکی از مبانی فکری از ابتدایی ترین جوامع بشری تا امروزه با ارایه اصول و قواعدی در جهت بِه‌زیستی افراد در کنارهم، همه رفتارهای انسانی، از پنهانی ترین تا آشکارترین جنبه های آن را احاطه نموده است. اخلاق در پزشکی به عنوان یکی از شاخه های اخلاق کاربردی، به اصول و قواعد اخلاقی در حوزه پزشکی می پردازد. از سوی دیگر، اگرچه اخلاق خود یکی از مباحث مستقل فکری است اما با مبانی فکری دیگر همچون فلسفه ارتباط تنگاتنگی دارد و از آن تاثیر می پذیرد. بسیاری از پزشکان چهار قرن اول هجری قمری که همزمان هم پزشک و هم فیلسوف بوده اند به همراه برخی از فلاسفه مسلمان در تالیفات شان به مباحث اخلاقی پرداخته اند. این پژوهش به مولفه های اخلاقی در پزشکی و تاثیر فلسفه اخلاق بر آن در محدوده چهار قرن اول اسلامی می پردازد.
نتیجه گیری: با بررسی مهم‌ترین کتب اخلاقِ‌پزشکی ایرانیان مسلمان تا پایان قرن چهارم، مؤلفه‌هایی تحت عناوین اخلاقِ‌پزشکی استخراج شدند. هرکدام از این مؤلفه‌ها، به یکی از کدهای اخلاقی (مدح رفتارهای انسانی؛ تهذیب نفس؛ فضیلت عقل و اندیشه؛ ارادی بودن عمل انسان؛ مقام و منزلت انسانی) اشاره می‌کنند که در فلسفه اخلاق نیز بدان‌ها توجه شده‌است. از آنجا که اخلاق یکی از شعب فلسفه عملی بود، پزشکان مسلمان به آن اهتمام می ورزیدند. به همین سبب، این پزشکان فیلسوف، بخشی از تالیفات خود را به فضیلت و ستایش عقل، سرکوبی هوای نفس، ذکر عوارض ناراستی و پرهیز از عیوب نفسانی همچون عجب، تکبر، حسد، بخل، غضب و... می پرداختند. مهم‌ترین مؤلفه‌ای که در اکثر این منابع بدان‌ها اشاره شده است، خداباوری و ناظردانستن خداوند بر افعال و اعمال پزشک در زمان درمان و او را شفادهنده اصلی دانستن است. پس از آن توجه به شان و مرتبه انسانی بیماران است. بدین معنا که پزشک به بیمار به‌عنوان یک انسان که دارای شأن و مرتبه انسانی است توجه کند نه به رنگ، نژاد و دین و وضعیت مالی و طبقه اجتماعی وی. اما برای این که پزشک به این مرحله کمال برسد باید تزکیه و تهذیب‌نفس نماید. |
شماره‌ی مقاله: 6 |
| واژه‌های کلیدی: فلسفه اسلامی، اخلاق، اخلاق پزشکی. |
|
|
متن کامل [PDF 548 kb]
(60 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1400/1/17 | پذیرش: 1400/3/23 | انتشار: 1402/6/7
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال پیام به نویسنده مسئول |
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
