1- دانشجوی دکتری فلسفه تعلیم و تربیت، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز. اهواز. ایران. 2- گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، اهواز، ایران. 3- گروه علوم تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران. ، karimivoice@gmail.com
چکیده: (60 مشاهده)
زمینه: زندگی در جهان مدرن کاملاً متأثر از یافته‌های علوم تجربی است. این اثرپذیری انسان را وادار به آگاهی از ماهیت علم تجربی و بررسی نقادانه آن می‌کند. برای فهم ماهیت علم تجربی، باید زمینه‌ها و بستر شکل‌گیری آن را مورد بررسی قرار داد. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی – تحلیلی، با بررسی روند شکل‌گیری و توسعه علم در دوران مدرنیته، نگاه غالب بر ادراک دوران مدرنیته از ماهیت علم تجربی را تبیین، و براساس ایده دانش اخلاق‌بنیان مورد ارزیابی قرار داده و سعی کرده ویژگی‌های ماهیت علم مبتنی بر ایده دانش اخلاق‌بنیان را استنتاج نماید. نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش نشان می‌دهد در جریان شکل‌گیری علوم تجربی متأثر از تلقی‌ها از خدا، طبیعت، انسان و روش علمی، نگاه ویژه‌ای به ماهیت علم اتخاذ شد که به سلطه رویکردهای عینیت‌گرا و فایده‌گرا در علم انجامید. غلبه این رویکردها منجر به جدایی علم از ارزش و به حاشیه رفتن ایده فضیلت ذاتی علم شده و تبعاتی مانند مسلط شدن نگاه اقتصادی به علم، بحران‌های زیست-محیطی، اخلاقی، اجتماعی و ... را به‌دنبال داشته است. این پژوهش با نقد رویکرد شکل گرفته و با تأسی از ایده دانش اخلاق‌بنیان نشان می‌دهد، تمام حوزه‌های دانش و فعالیت‌های دانشی، از جمله حوزه علوم تجربی، و فعالیت‌های ناظر به علوم تجربی با ارزش‌ها عجین هستند و ماهیت ارزشی دارند، و در صورت مبنا قرار دادن ایده دانش اخلاق‌بنیان، علم از لحاظ ماهوی با فضائل و ارزش‌های اخلاقی عجین شده و فضیلت‌هایی مثل حقیقت‌جویی و مسئولیت اجتماعی، همه ویژگی‌های ذاتی و جدایی‌ناپذیر علم به حساب خواهند آمد.
Zarei A, Safaei Moghaddam M, paksaresht M, karimi M. Explanation and Analysis of the Nature of Experimental Science, as It Has Been Formed During the Western Modernity, and Its Evaluation Based on the Idea of Moral Based Knowledge. Ethics in Science and Technology 2025; 20 (2) :1-8 URL: http://ethicsjournal.ir/article-1-3267-fa.html
زارعی عاطفه، صفایی مقدم مسعود، پاک سرشت محمد جعفر، کریمی محمد حسن. تبیین و تحلیل ماهیت علم تجربی در جریان شکل‌گیری مدرنیته غربی و ارزیابی آن بر اساس ایده دانش اخلاق‌بنیان. اخلاق در علوم و فناوری. 1404; 20 (2) :1-8
