|
اثرگذاری نقش های ترغیبی، عاطفی و ادبی در تبیین آموزه های اخلاقی مندرج در غزلیات و ترجیعات مولوی؛ با رویکرد به نظریۀ ارتباط کلامی یاکوبسن
|
| زهرا ضیافتی باقرزاده، حمیدرضا سلیمانیان1، رضا اشرف زاده، محمد فقیری |
|
|
|
چکیده: (432 مشاهده) |
زمینه: مولوی در غزلها و ترجیعات خود، ارتباطی ژرف با مخاطبان برقرار کرده و رویکردهای تعلیمیاش را برای آنها شرح داده است. پیوند میان خالق اثر، متن خلقشده و شنونده در این شعرها برجسته به نظر می‌رسد. در دوران معاصر، نظریهپردازان بسیاری به ارتباط میان این مؤلفهها پرداختهاند که از این بین، رومن یاکوبسن و نظریۀ ارتباط کلامی او از اعتبار بیشتری برخوردار است. بررسی آموزههای تعلیمی مولوی و چگونگی بازنمایی آن بر اساس مبانی نظریۀ مذکور با عنایت به نقشهای ترغیبی، عاطفی و ادبی، هدف و مسألۀ اصلی پژوهش حاضر است. این تحقیق با تکیه بر منابع کتابخانهای و روش توصیفی-تحلیلی تدوین شده است.
نتیجه گیری: نقش ترغیبی زبان در غزلیات و ترجیعات برای سوق دادن مخاطب به انجام بایستههای اخلاقی و پرهیز از کاستیهای مَنشی بوده است. نقش عاطفی، بیانگر چیرگی منِ اجتماعی مولوی بر منِ فردی اوست. این مقوله باعث شده است استفاده از واژگانی با بار معنایی اندوهآور در شعرها افزایش یابد. نقش ادبی، مبیّن قدرت تصویرگری مولوی برای محسوس جلوه دادن تضادها و تقابلهای اخلاقی موجود در جامعه است. در مجموع، غزلیات و ترجیعات، بستری برای بازنمایی آموزههای اخلاقی متنوعی چون: «خدامحوری، توکل به حق تعالی، پرهیز از عادات بد، گرایش به عادات نیکو، خودمراقبتی، نفسستیزی، تبیین عظمت باری تعالی، ضعف انسان در برابر قدرت خداوند، دشوار بودن عشق در آغاز راه، سودمندی عشقورزیدن پس از تابآوردن سختیهای آن، بدل شدن سالک از فردی منفعل به انسانی کامل در اثر بهرهمندی از توجهات الهی، عشق عامل عزت بخشیدن به انسان، اظهار بندگی در برابر خداوند» شده است. |
|
| واژه‌های کلیدی: مولوی، غزلیات و ترجیعات، آموزه های اخلاقی، یاکوبسن، ارتباط کلامی |
|
|
متن کامل [PDF 393 kb]
(190 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1401/6/14 | پذیرش: 1401/8/15 | انتشار: 1402/8/29
|
|
|
|
|
|
|
| ارسال نظر درباره این مقاله |
|
|
|
