۵۲۲ نتیجه برای اخلاقی
دکتر علی ربانی، دکتر رسول ربانی، رضا همتی، دکتر محمود قاضی طباطبایی، دکتر ابوعلی ودادهیر،
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: همجوشی و تکوین مشترک علم و جامعه و از بین رفتن مرزهای سنتی بین این دو همسو با تحوّلاتی مانند تجاریشدن، خصوصی شدن، اداری شدن، عینی شدن علمفناوری و کاهش استقلال علم و دانشگاه، جملگی به شکلگیری الگوی جدیدی در فهم و انجام فعالیتهای علم فناورانه و پژوهشهای معطوف به آن شده است. هدف اصلی این مقاله پرداختن به دلالتهای این تحول عالی برای آداب، اخلاقیات و معیارهای سلوک علمی است.
روش کار: در این مقاله ابتدا به بررسی جایگاه اخلاق و آداب علم در الگوی مِرتُنی و برخی انتقادات وارد بر آن پرداخته شده است و سپس زمینههای شکلگیری الگوی جدید تولید دانش و تاثیر آن بر اخلاقیات و آداب علم از منظر دو رویکرد تاثیرگذار این الگوی یعنی علم فرادانشگاهی و شیوه جدید دانش مورد بررسی قرار گرفته است.
نتیجه‌گیری: مقایسه این دو رویکرد بیانگر وجود دو نوع روایت افراطی و میانه‌رو در خصوص دلالتهای اخلاقی تحوّلات علم فنّاروی است. براساس دیدگاه افراطی‌تر یعنی علم فرادانشگاهی، نوعی انقطاع افراطی بین شیوه‌های سنتی و نوظهور تولید دانش صورت گرفته که برآیند آن، ظهور ارزشها، اخلاقیات و آداب جدیدی است که ارزشهای سنتی علم دانشگاهی را به شدت تهدید میکند. در مقابل، در دیدگاه میانهروتر یعنی شیوه جدید تولید دانش بر حضور همزمان یا همزیستی ارزشها، اخلاقیات و آداب قدیم و جدید علم تاکید داشته و آنها را نه به منزله تهدیدی برای اخلاقیات و آداب سنتی علم، بلکه به مثابه مسؤولیت‌پذیری عمومی، مسؤولیت‌پذیری اجتماعی و بازاندیشانه بودن فزاینده علم در نظر می‌گیرد.
دکتر قاسم بولو، پیمان صادقی،
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: این پژوهش تاثیر ویژگیهای اخلاقی فردی حسابرسان را بر تصمیم آنان جهت استفاده از راهنمای تصمیم برای ارزیابی خطر تقلب مدیریت بررسی کرده است. علاوه بر این، پژوهش حاضر جهت یافتن موانع به‌کارگیری راهنمای تصمیم و رتبه بندی عوامل موثر بر استفاده از آن صورت گرفت.
روش کار: در راستای دستیابی به هدف پژوهش از بین سرپرستان و سرپرستان ارشد شاغل در سازمان حسابرسی تعداد ۷۶ نفر به شیوه تصادفی طبقه بندی شده برای پاسخگویی به پرسشنامه پژوهش انتخاب شدند. تحقیق حاضر تاثیر پنج متغیر مستقل در استفاده یا عدم استفاده حسابرسان از راهنمای تصمیمگیری را بررسی کرده است. دادههای حاصل از پرسشنامه با استفاده از آزمون t بررسی شدند.
یافته‌ها: یافتههای پژوهش حاکی از آن بود که مهمترین ویژگیهای اخلاقی فردی موثر در استفاده از راهنمای تصمیم توسط حسابرسان برای اولویت یکم تا پنجم بدین شرح هستند: ۱) عدم عضویت در جامعه حسابداران رسمی ۲) سابقه حرفه ای بیش از ۲۰ سال ۳) مدرک تحصیلی کارشناسی ۴) رده سازمانی سرپرست ارشد ۵) رشته تحصیلی مدیریت.
نتیجه‌گیری: شواهد حاصل از این پژوهش گویای آن است که موانع به‌کارگیری راهنمای تصمیم از نظر حسابرسان در رده سازمانی سرپرست و سرپرست ارشد عدم وجود ویژگیهای اخلاقی فوق میباشد. همچنین رابطه متغیرهای مستقل با متغیرهای وابسته به صورت مستقیم میباشد که بیشترین تاثیرگذاری به وسیله متغیر عدم عضویت در جامعه حسابداران رسمی است.
دکتر علیرضا امیرکبیری، سهیلا داروئیان،
دوره ۶، شماره ۱ - ( ۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: دردنیای پیچیده امروز که سرعت پیشرفت ابداعات و نظریه پردازیهای بشر بسیار زیاد است و هرروزه سبکها، روشها و فنون فراوانی در هر عرصه علمی نمایان می‌گرد، مهمترین و پررنگترین عاملی که باعث حفظ کیان وکرامت این رویه‌ها می‌گردد حفظ اصول و چارچوبهای اخلاقی و انسانی است که باعث بقا وتبیین علوم و نظریههای مختلف است. درهمین راستا، هدف این پژوهش بررسی ادراکات اخلاق حرفهای مدیران در کسب وکارهای کوچک ومتوسط در نظر گرفته شده است.
روش کار: این پژوهش با استفاده از دو روش کتابخانه‌ای جهت جمع‌آوری پیشینه تحقیق و پرسشنامه به مرحله اجرا درآمده است. جامعه آماری پژوهش را مدیران کسب وکارهای کوچک و متوسط در شهرک صنعتی شمس آباد تهران تشکیل دادند، که تعداد آنها ۱۵۰ نفر تعیین گردید که با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای، این نمونه گیری صورت پذیرفت. پرسشنامه مورد استفاده یک پرسشنامه معیارین با حدود بیست سوال درمورد متغیرهای تحقیق است. همچنین دادههای حاصل از پرسشنامه پژوهش با استفاده از تحلیل واریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت.
یافته‌ها: از میان فرضیه‌های مورد سنجش در این تحقیق جز یک فرضیه که تفاوت معناداری را بین ادراکات اخلاقی حرفهای مدیران در گروههای سنی به‌دست داد؛ بقیه فرضیات یعنی تفاوت ادراکات اخلاقی حرفهای مدیران با سطح تحصیلات، تعدادکارکنان، سابقه‌کاری مدیران، سطوح مدیریت و نوع فعالیت کسب وکار موردتایید قرار نگرفت.
نتیجه‌گیری: در پایان با بهره‌گیری از سنجش فرضیات حاصل و تطابق با منشورهای سازمانهای مشابه ونظریات موجود دراین زمینه، پیشنهادهایی برای بهبود این شرایط با بهره‌گیری از نظر متخصصان و مدیران بیان گردید. به این امید که این تحقیق ونتایج حاصل ازآن موجب ارتقاء سطح ادراکات ورعایت اصول اخلاقیات درسازمانهای ایران باشد.
دکتر ثریا مکنون، مهندس زهره عطایی آشتیانی،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: تحقیق و بررسی تفاوتهای زن و مرد در کشورهای غربی با تحقیقات مشابه آن در کشورهایی چون ایران به لحاظ موضوع متفاوت است. هدف این نوع مطالعات در غرب، رسیدن به روشی برای استفاده از تفاوتها در پیشبرد برنامه‌های سیاسی، فرهنگی و اقتصادی با وجود ادعای برابری جنسیتی است. درحالی‌که در ایران، از تفاوت زن و مرد برای توجیه نابرابریهای عینی در موضوعهای سیاسی، فرهنگی و اقتصادی در جامعه استفاده می‌کنند در عین اعتقاد و پایبندی به برقراری عدالت جنسیتی. با مروری برتحقیقات در حوزه تأثیر تفاوتهای جنسیتی روی اخلاق در غرب، مشخص شد که پژوهشها بیشتر در چهار حوزه توسعه معنوی، ارزش اخلاقی، حساسیتهای اخلاقی و رفتار اخلاقی انجام شده است.
گروه بررسی مسائل زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تحقیقی به منظور سنجش تفاوت در انتخاب نیازهای اخلاقی زنان و مردان در شهر تهران انجام داده است. در این تحقیق، علاوه بر ارزیابی انتخاب الویتهای اخلاقی زنان و مردان، زمینه پیدایش این نیازها از نظر اجتماعی نیز بررسی شده است.
روشکار: روش تحقیق در این پژوهش، جمع‌آوری اطلاعات از ۲۷۰۰ نفر زن و مرد در شهر تهران با استفاده از مصاحبه و پرسشنامه بوده است.
یافته‌ها: این تحقیق نشان می‌دهد که؛ انتخابِ نیاز در زنان، بیشتر در موضوعهای اخلاقی و در مردان، موضوعهای مادی عینی است و عوامل اجتماعی چون شغل نیز در این انتخاب و راههای رفع آن مؤثر بوده است.
نتیجه‌گیری: تفاوت جنسیتی در انتخاب و اولویت خواسته‌ها و بهره‌برداری بهینه از این تفاوتها در طراحی و برنامه‌ریزیهای کلان جامعه ایران باید لحاظ شود.
دکتر حسن زارعی متین، حمیده غریبی یامچی، سحر نیک مرام، حوریه جهانی،
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: فرهنگ اخلاقی و کیفیت زندگی کاری دو عامل در هم تنیده محیط کار سازمانها هستند. اصول اخلاقی آگاهی ما را در فعالیتهایمان ارتقاء داده و همچنین میتوانند هوشیاری ما را درباره تعهدات دوجانبه‌مان نسبت به جامعه افزایش دهند. هدف این تحقیق بررسی رابطه میان انواع متفاوت نهادینه سازی فرهنگ اخلاقی و کیفیت زندگی کاری و جلب توجه مدیران سازمانها به این موضوع است، بنابراین در این تحقیق تلاش می شود تا رابطه شکلهای صریح و ضمنی نهادینه سازی فرهنگ اخلاقی بر کیفیت زندگی کاری در مدیریت سازمان بهداشت استان قم مورد بررسی قرار گیرد.
روشکار: برای این منظور از روش توصیفی- همبستگی استفاده و داده‌ها از طریق پرسشنامه جمع‌آوری شده است. ضمن اینکه داده‌ها از جامعه کارکنان مدیریت سازمان بهداشت استان قم به‌دست آمده که بر اساس روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند.
یافته‌ها: بر اساس نتایج، نشان داده شد که بین مؤلفه‌های نهادینهسازی فرهنگ اخلاقی و کیفیت زندگی کاری همبستگی معنیداری وجود دارد. همچنین، از میان مؤلفه‌های نهادینهسازی فرهنگ اخلاقی، نهادینهسازی ضمنی بر کیفیت زندگی کاری تاثیر معنیداری نیز دارد.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافتههای تحقیق، مدیران سازمانها باید بر نهادینه سازی فرهنگ اخلاقی(شکل صریح و ضمنی)تاکید کرده و بویژه برای تقویت بعد ضمنی تلاش بیشتری مصروف دارند.
دوره ۶، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: این مقاله نقش و اهمیت معیارهای اخلاقی را در تحقیقات علمی بررسی می کند. در دهه های اخیر که علم با اقتصاد پیوندهایی یافته، سبب نگرانی دانشمندان شده است. زیرا این پیوند ممکن است تحقیقات علمی را تابع منافع اقتصادی نماید. در واکنش به این نگرانی، مجامع علمی و دانشگاهها از بررسی و آموزش مسائل اخلاقی حمایت می کنند و در پی آن هستند که آموزشهای اخلاقی را در برنامه درسی و تحقیقاتی، هرچه بیشتر ادغام کنند. اکثر محققان علا قه مند به کشف حقیقت برای تاثیر دراصلاح و بهبود شرایط انسان و حفظ محیط طبیعی می باشند. با این حال، برخی از محققان ممکن است در پی کسب منافع اقتصادی و منزلت اجتماعی باشند. از این رو، برخی از عوامل میتواند در نتایج و کاربردهای تحقیقاتی مداخله کرده و باعث عدم اعتبار آن شوند. تحقیقاتی که از کمکهای مالی دولتی یا بخش خصوصی استفاده می‌کنند، ممکن است با فشارهای مالی و نهادی جهت تولید نتایج خاص روبروشوند و همین امر ممکن است باعث نادیده گرفتن انسجام تحقیق از سوی محقق و بروز خطا و سو گیری شود و معیارهای اخلاقی و انسجام تحقیق نقض گردد.
روش: در این پژوهش از روش اسنادی به عنوان یکی از روشهای مرسوم در تحقیقات علمی استفاده شده است. با توجه به هدف پژوهش متون و دیدگاه مرتبط، مورد بررسی قرار گرفت و داده‌ها و اطلاعاتی که در این زمینه فراهم آمد، مورد تحلیل قرار گرفت.
نتیجه‌گیری: انجام تحقیقات علمی مستلزم صرف هزینه‌های مالی است. همین امر گاه سبب می‌شود که محققان با فشارهای مالی و نهادی جهت تولید نتایج خاص روبرو شوند، که باعث بروز خطا و سوگیری و نادیده گرفتن معیارهای اخلاقی در تحقیقات علمی می‌شود. از این رو، هر یک از رشته‌های علمی قواعد اخلاقی را برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی ارائه کرده اند.
دکتر ساسان مهرانی، دکتر علی ثقفی، دکتر محمد موسی خانی، دکتر سحر سپاسی،
دوره ۶، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: در خصوص اهمیت تصمیمگیری اخلاقی حسابداران رسمی در ارتقای اعتبار حرفه، این موضوع مطرح می‌گردد که چه عواملی باعث می‌شود تا ارزشهای اخلاقی حسابداران را ارتقاء بخشید. هدف از انجام این تحقیق بررسی این موضوع است که چه عواملی را میتوان در تصمیمگیری حسابداران رسمی کشور با اهمیت شمرد. به بیان دیگر، حسابداران رسمی در پایبندی به اخلاق حرفهای چه عواملی را دخیل می‌دانند.
روش کار: از میان جامعه حسابداران رسمی کشور نمونه‌ای به تعداد ۵۶ نفر به شیوه نمونه‌گیری گلوله برفی که برای این نوع مطالعات پیشنهاد شده، انتخاب گردید. برای گردآوری داده‌ها از روش مصاحبه با طرح سؤالاتی در زمینه عواملی که بر تصمیمات اخلاقی حسابداران تأثیر می‌گذارد، استفاده شد. سؤالات مصاحبه عمدتاًَ بر اساس مبانی نظری تحقیق و با بهره‌گیری از نظر خبرگان و پیشکسوتان این رشته ساخته شد. پایایی همسانی درونی ابزار برابر۹۰% و اعتبار منطقی آن توسط کارشناسان خبره، مطلوب گزارش گردید. از روش تم جهت تجزیه و تحلیل داده‌ها استفاده شده است.
یافته‌ها: با استفاده از روش تحلیل تم یافتههای تحقیق نشان داد که قوانین و مقررات، ویژگیهای فردی حسابدار رسمی، ویژگیهای کار حسابرسی، و ویژگیهای سازمان حسابرسی کننده از جمله عواملی هستند که میتواند بر تصمیمات اخلاقی حرفهای حسابداران رسمی کشور تأثیر بگذارند.
نتیجه‌گیری: ویژگیهای فردی حسابدار رسمی، ویژگیهای کار حسابرسی و ویژگیهای سازمان حسابرسی کننده در کنار قوانین و مقررات از جمله عواملی هستند که حسابداران رسمی به آنها در تصمیمات اخلاق حرفهای خود اشاره کرده‌اند. همچنین جامعه حسابداران رسمی ایران و مؤسسات حسابرسی میتوانند آنها را در برنامه‌ریزی و نظارت سازمانهای خود در اولویت قرار دهند.
دکتر جیران خوانساری، دکتر فرشته آهنگری،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: سخن گفتن از اخلاق و آن هم اخلاق سردبیری در شرایطی که انسان کم کم در فضای الکترونیکی و مجازی غرق می شود نه تنها یک ضرورت حیاتی است که شاید خود حیات است. افراد در هر سطحی، هنگامی حرمت لازم را به دست می آورند که اخلاقیات در جوامع و سازمانها پی‌گیری و نهادینه شود.
روشکار: این مطالعه به روش کتابخانه ای و با جستجو در پایگاه های اطلاعاتی به انجام رسیده است.
نتیجه‌گیری: پس از بررسی اخلاق در سردبیری از ابعاد مختلف با اشاره به جایگاه سردبیر به عنوان مسؤول سیاستگذاری میتوان نتیجه گرفت که تصمیمگیری در حوزه سردبیری بدون توجه به مؤلفه‌های اخلاق و مسؤولیتهای اجتماعی واقع بینانه نیست. نتیجه این که، آینده مسؤولیت سردبیری به رهبری اخلاقی توسط سردبیران حرفهای و رهبران این حرفه بستگی دارد. لازم است تا آنها با تبیین اهمیت معیارهای اخلاقی و آموزش به این امر دست یابند. این مقاله با بررسی جامع وظایف سردبیر در جایگاه یک مدیر و برنامه ریز، چارچوبی را ارائه نموده است. به‌علاوه برای تأیید یا رد دستنوشته‌ها دستورالعمل نیز ارائه شده است.
پرواز زینالی صومعه، دکتر علی اصغر پور عزت،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: بروز رفتارهای غیرِ اخلاقی در سازمانها از مهمترین معضلات عصر فعلی است و بر ضرورت توسعه اخلاق تأکید مینماید . هرچه رفتارهای غیرِ اخلاقی کارکنان بیشتر میشوند، عملکرد سازمان بیشتر تحت تأثیر قرار گرفته و تصویر بیرونی سازمان بیشتر مخدوش میشوند و میتوان ادعا نمود که حاکمیت ارزشهای اخلاقی بر سازمان و رعایت آنها از سوی کارکنان، تأثیر بهسزایی بر موفقیت سازمانها دارد و منجر به نهادینهسازی ارزشهای اخلاقی در سازمانها می‌شود؛ ارزشهایی که روابط اثربخش کارکنان و سازمانها را تقویت می‌کنند.
روشکار: این پژوهش بر آن است که علاوه بر شناسایی رابطۀ فضای اخلاقی حاکم بر سازمان و رفتارهای ضد شهروندی سازمانی، با هدف ارتقای بلوغ اجتماعی و بلوغ روانی کارکنان، توسعه فضای اخلاقی سازمان، جهت‌دهی و ارائه خطوط راهنما جهت هدف‌گذاری مدیران به منظور تدوین راهبردهای حوزه منابع انسانی بر اساس الزامات اخلاقی و به تبع آن وضع معیارها و بازسازی فضای اخلاقی حاکم، به ارائه راهکارهایی جهت ارتقاء فضای اخلاقی محیط کار و کاهش رفتارهای ضد شهروندی سازمانی بپردازد . در این مقاله از روش پیمایشی استفاده شده و ۱۰۰ نفر از مدیران پایه و میانی بانک رفاه کارگران به عنوان نمونه انتخاب شده‌اند .
یافته‌ها: یافتههای پژوهش حاکی از آنند که اولاً میان ارتقاء فضای کلی اخلاقی حاکم بر سازمان و کاهش رفتارهای ضد شهروندی سازمانی، و ابعاد کاستیهای فضای اخلاقی سازمان و گونه‌های رفتارهای ضد شهروندی سازمانی، رابطه‌ای معنادار وجود دارد .
نتیجه‌گیری: تدوین اصول اخلاقی حاکم بر رفتار سازمانی که بر رفتارهای شغلی کارکنان مؤثر است، بایستی بیش از پیش به مثابه ابزار خودکنترلی و خودنظارتی مدنظر سازمانها قرار گیرد و نیز تدوین نظامنامه رفتار حرفهای سازمانها که در آن معیارهای رفتارهای اخلاقی تشریح شده باشد و همچنین تقویت باورهای مذهبی، وجدان کاری، ترویج فرهنگ اخلاقی و نهادینهکردن اصول اخلاقی از طریق آموزش، باید وجهه همت سازمانها قرار گیرد. شناسایی ابعاد اخلاقی مورد پذیرش افراد هر سازمان، از یک سو حافظ بقا و بالندگی سازمان است و از سوی دیگر، راهنمای مدیران در امور مربوط به خط‌مشی‌گذاری درباره توسعه و بهبود منابع انسانی است
دکتر غلامحسین مهدوی، سید روح الله موسوی نژاد،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: هدف از این پژوهش بررسی رابطه بین شدت اخلاقیات، شرایط (جو) اخلاقی و تصمیمگیری اخلاقی، و همچنین اثر تعدیل‌کنندگی شرایط اخلاقی بر رابطه بین شدت اخلاقیات و تصمیمگیری اخلاقی در بین مدیران مالی دستگاههای اجرایی استان فارس است.
روشکار: طرح پژوهش پیمایشی است. برای بررسی روابط بین متغیرها، سه فرضیه ارائه شده است و از ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون ساده خطی جهت آزمون آماری فرضیه‌ها استفاده شد.
یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که بین دو پارامتر شدت اخلاقیات و شرایط اخلاقی و تصمیمگیری مدیران مالی دستگاههای اجرایی دولتی در استان فارس، هیچ رابطه معنیداری وجود ندارد.
نتیجه‌گیری: براساس نتایج پژوهش، که برخلاف پژوهشهای پیشین است، به نظر میرسد که مدیران مالی دستگاههای اجرایی دولتی در استان فارس هیچ نوع آشنایی با مفاهیم اخلاقی نداشته و برای حل معضلات اخلاقی در محیط کاری خود از باورهای شخصی پیروی می‌کنند.
دکتر فریبرز رحیم نیا، زهرا نیکخواه فرخانی،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: این پژوهش درصدد بوده است با معرفی مفاهیم نوینی چون جو اخلاقیسازمان و هویت سازمانی به بررسی رابطه میان این مفاهیم و نحوه تاثیرگذاری آنها بر تمایل به ترک خدمت فروشندگان بپردازد. از این رو مسأله اصلی این پژوهش، نحوه تأثیرگذاری ابعاد چهارگانه جو اخلاقی سازمان بر هویت سازمانی و تمایل به ترک خدمت فروشندگان است.
روشکار: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری داده‌ها، توصیفی-پیمایشی است. دادههای مورد استفاده از ۱۵۶نفر از فروشندگان یک شرکت فعال در عرصه تولید صنایع غذایی واقع در مشهد که به صورت تصادفی طبقهای انتخاب گردیده‌اند با استفاده از ابزار پرسشنامه جمع‌آوری شده و الگوی علی پیشنهادی بر اساس فن الگوسازی معادلات ساختاری، موردآزمون قرار گرفتهاست.
یافته‌ها: یافتههای پژوهش گویای آن است که جو اخلاقی سازمان و ابعاد آن به صورت مثبت و معنی داری بر هویت سازمانی تأثیرگذار بوده و از آن طریق به صورت منفی بر تمایل به ترک خدمت کارکنان مؤثر هستند. همچنین یافته‌ها بیان میدارد که گرچه هنجارها و قوانین اخلاقی مصوب در سازمان بهصورت مستقیم و غیر مستقیم (از طریق هویت سازمانی) بر تمایل به ترک خدمت کارکنان مؤثر است اما شدت این تأثیرگذاری این مؤلفه بر تمایل به ترک خدمت از طریق ارتقاء هویت سازمانی بیشتر است.
نتیجه‌گیری: با توجه به یافتههای این پژوهش، جو اخلاقی حاکم بر سازمان از طریق ارتقاء هویت سازمانی بر تمایل به ترک خدمت فروشندگان تأثیرگذار بوده و همچنین مدیران سازمان میتوانند با بهره گیری از راهکارهای عملیاتی ارائه شده در این مقاله نسبت به ایجاد و بهبود جو اخلاقی سازمان و کاهش تمایل به ترک خدمت کارکنان اقدام نمایند.
دکتر رامین اکبری، لیلا تاجیک، دکتر رضا غفار ثمر، دکتر غلامرضا کیانی،
دوره ۶، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۰ )
چکیده
زمینه: با وجود توجه روزافزون به جنبه‌های اخلاقی تدریس زبان دوم، تنشهای اخلاقی که معلمان با آن مواجه‌اند، کمتر مورد توجه قرار گرفته است . بدین منظور، هدف از مطالعه حاضر بررسی و مقایسه نوع و تعداد تنشهای اخلاقی که معلمان زبان انگلیسی با سابقه و کم سابقه، مرد و زن از آن رنج می‌برند است.
روشکار: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- پیمایشی است. با استفاده از روش نمونه‌گیری غیر تصادفی، چهل معلم انتخاب شدند. داده‌ها از طریق بازنگری فعالیتهای کلاسی و مصاحبه گروهی جمع آوری شدند و با استفاده از روش تحلیل محتوا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: تجزیه و تحلیل داده ها نشان دادکه تفاوت معناداری میان فراوانی تنشهای اخلاقی معلمین با سابقه و کم سابقه وجود دارد. از سوی دیگر متغیر جنسیت ، تفاوت ناچیزی در فراوانی تنشهای مطرح شده توسط معلمان زن و مرد ایجاد کرده است. در ارتباط با نوع مشکلات اخلاقی، ۷ مقوله استخراج شد. در این میان تنشهای مربوط به « قوانین و مقررات » کلاس با فراوانی بیشتری توسط کل معلمان مطرح شد.
نتیجه‌گیری: دریافتیم که متغیر سابقه تدریس تاحدی بر الگوی تنشهای اخلاقی که معلمان مختلف با آنها روبرو هستند تاثیرگذار است. برخلاف آن ، جنسیت هیچگونه تفاوت معنیداری میان مقوله های مختلف تنشهای اخلاقی ایجاد نمی کند.
دوره ۷، شماره ۱ - ( ۳-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: پژوهش حاضر به دنبال بررسی میزان رعایت مؤلفه‌های اخلاق حرفهای آموزش اعضای هیأت علمی‌است. از آنجا که محیط‌های آموزشی و بالاخص دانشگاهها، وظیفه‌ای خطیر در جهت تربیت افراد و رشد و توسعه جامعه ایفا می‌کنند، ضرورت رعایت اخلاق حرفهای هیأت علمی‌به‌خاطر تأثیرگذاری شگرف برروی دانشجویان که اداره امور کشور را در ابعاد مختلف به دست خواهند گرفت مضاعف است.
روش کار: روش پژوهش توصیفی از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دانشگاه شاهد می‌باشند که با فرمول کرجسی و مورگان از تعداد ۵۷۵۸ نفر تعداد ۳۶۱ نفر از آنها به‌عنوان نمونه تحقیق اتنخاب شده اند. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته است که اعتبارآن از دید متخصصان مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آزمون با ضریب آلفای کرونباخ علمی۸۷/. تعیین گردیده است. در تحلیل دادههای حاصل از ابزار پژوهش از آزمون‌های آمار توصیفی و آمار استنباطی(آزمون تی تک گروهی،آزمون فرید من) استفاده شده است.
یافته ها: یافتههای پژوهش حاکی از اهمیت رعایت اخلاق حرفهای در امر آموزش از دیدگاه دانشجویان است. از دیدگاه دانشجویان مؤلفه‌های اخلاقی رعایت شده از جانب اعضای هیأت علمی از بیشترین تا کمترین مؤلفه عبارت‌اند از: رعایت ادب و نزاکت در برابر دانشجویان، حفظ اسرار دانشجویان توسط اساتید، عدم تأمین منافع مادی در قبال دادن نمره به دانشجویان، جلب اعتماد و احترام دانشجویان، داشتن روحیه تحمل و بردباری و سعه صدر در برخورد با دانشجویان از طرف اساتید، توجه به آراستگی ظاهر و پوشش مناسب توسط اساتید، پرهیز از شوخی و طنزهای ناشایست وعدم استفاده اساتید از امکانات دانشگاهی جهت امور شخصی. همچنین نتایج حاکی از تفاوت در اولویت‌بندی این مؤلفه‌ها در در دانشکده‌های پزشکی و غیر پزشکی است. از دید دانشجویان در دانشکده‌های پزشکی اخلاق حرفهای بیشتر از غیر پزشکی رعایت می‌شود. اما این تفاوت از نظری آماری معنادار نیست.
نتیجه‌گیری: بهترین راهکار برای بهبود اخلاق حرفهای، تلاش در جهت تهیه و تدوین منشور اخلاقی در دانشگاهها با کمک مسؤولین امر و صاحب‌نظران و نهادینه کردن این امر در دانشگاه‌هاست.
دکتر نصرت ریاحی نیا، دکتر زویا آبام،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: بسیاری از حرفهها به منظور کسب اعتماد عمومی، برای هدایت اعضا، انجمنها و سازمانهای حرفهای خود آییننامههای اخلاقی ایجاد نمودهاند. این آییننامهها با مؤلفه‌های مرتبط با اخلاق سروکار داشته و بیان رسمی ارزشهای حرفهای با توجه به رفتارهای اخلاقی می‌باشند. کتابداران نیز به یک راهنمای ارزشهای مهم حرفهای نیاز دارند. به همین منظور، بسیاری از کشورها و انجمنهای حرفهای کتابداری به تهیه آییننامههای اخلاقی برای جامعه حرفهای خود اقدام کرده‌اند. پژوهش حاضر به شناسایی و تعیین اهمیت نسبی مؤلفه‌های اخلاقی مطرح در حرفه کتابداری و اطلاع‌رسانی میپردازد و میزان آشنایی دانشجویان این رشته را با این مؤلفه‌ها مورد مطالعه قرار می‌دهد.
روش کار: روش پژوهش حاضر پیمایشی است و برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. بخش اول پرسشنامه ویژگیهای جمعیت‌شناختی را مورد سؤال قرار می‌دهد و بخش دوم متشکل از۱۴ پرسش پیرامون مؤلفه‌های اخلاقی است. جامعه آماری این پژوهش را دانشجویان کتابداری و اطلاع‌رسانی مقطع کارشناسی دانشگاهای دولتی تهران تشکیل می‌دهد. نمونه‌گیری به صورت تصادفی است و شامل۱۳۷ دانشجو میباشد. یافته‌ها از طریق آزمون‌های آماری مورد تحلیل قرار گرفته است.
نتیجه گیری: در نتایج پژوهش مشاهده شد که ۵/۳۶ درصد از دانشجویان آشنایی کافی با مؤلفه‌های اخلاقی داشتند و میزان آشنایی ۵/۶۳ درصد دیگر درحد متوسط و کم بود یا اصلا آشنایی نداشتند. نتایج آزمون‌های آماری نشان داد که جنسیت و وضعیت اشتغال دانشجویان تأثیری بر نگرش آنها نسبت به اهمیت مؤلفه‌های اخلاقی نداشت، درحالی‌که نتایج این آزمونها بر وجود تفاوت بین نگرش دانشجویان سطوح مختلف تحصیلی و دانشجویان دانشگاههای مختلف در باره اهمیت نسبی مؤلفه‌های اخلاقی دلالت میکرد
دکتر علی اکبر احمدی، آزیتا اشرف جهانی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: دستیابی به معیارهای رفتار اخلاقی و حاکم شدن اصول اخلاقی در رفتار کارکنان مستلزم شناسایی عوامل تأثیرگذار بر رفتار اخلاقی کارکنان به‌ویژه مدیران در سازمان میباشد. در این تحقیق تأثیر متغیرهای جمعیت‌شناختی (سن، جنسیت، تحصیلات) و وجود منشور اخلاقی در سازمان بر برداشت‌ها و نگرش‌های اخلاقی مدیران سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت‌های تابعه مورد آزمون قرار گرفت.
روشکار: روش تحقیق توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه مورد مطالعه مدیران ستاد سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران و شرکت‌های تابعه به تعداد ۲۰۰ نفر بود که ۹۰ نفر به روش تصادفی ساده نمونه‌گیری شد. به منظور جمع‌آوری داده‌ها، پرسشنامه‌ای شامل ۵۸ پرسش (گویه) در چهار بخش مورد استفاده قرار گرفت.
یافته‌ها: یافتههای این پژوهش نشان داد : ۱- سن مدیران بر ارزیابی آنان از اخلاقی بودن رفتارهای کارکنان تأثیر معناداری دارد. ۲- جنسیت مدیران بر ارزیابی آنان از احتمال انجام کار غیراخلاقی توسط کارکنان تأثیر معناداری دارد. ۳- جنسیت و سطح تحصیلات مدیران بر ارزیابی آنان از عواملی که موجب رفتارهای غیراخلاقی میشوند، تأثیر معناداری دارد.
نتیجه‌گیری: مدیران مسن‌تر به معیارهای اخلاقی بالاتری معتقدند و زنان برای بروز رفتارهای غیراخلاقی در بین کارکنان احتمال بیشتری را قائل می‌گردند. همچنین زنان اعتقاد بیشتری به عواملی که موجب بروز رفتارهای غیر اخلاقی میشوند، دارند و هر چه تحصیلات بالاتر رود این اعتقاد هم در مردان و هم در زنان افزایش می‌یابد. منشور اخلاقی سازمان دارای نقش نمادین بوده و در برخی موارد عدم آگاهی مدیران میانی و سرپرستان از منشور اخلاقی سازمان مشخص گردید.
حامد صمدانیان، دکتر ایراج سلطانی،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: جاری سازی ارزشهای سازمانی موجب بهبود رفتار کارکنان شده و اخلاق حرفهای به مبنایی برای کسب و کار تبدیل می‌گردد. سازمانهای سرآمد به دنبال ایجاد کدهای رفتاری مبتنی بر ارزشهای سازمانی هستند. توجه به چگونگی و سازوکارهای لازم برای جاری سازی ارزشها و تبدیل آن به رفتارهای عملیاتی کمتر مورد توجه قرار گرفته است.
روش کار: جهت تدوین الگوی کدهای رفتاری مبتنی بر ارزشهای سازمانی در لایه مدیران ارشد، ضمن مروری مستند بر ادبیات موضوع، نتایج حاصل از تحقیقات در این رویکرد را، طی مطالعه موردی در شرکت فولاد مبارکه اصفهان تشریح و مورد بررسی قرار داده تا جوانب مختلف موضوع را در یک مورد عملی نیز آشکار سازد. بر این اساس از جامعه آماری ۵۴ نفری مدیران ارشد، تعداد ۴۵ نفر بر اساس جدول مورگان انتخاب و سپس از طریق مصاحبه به روشهای AI و FFI ، و پرسشنامه اطلاعات جمع آوری گردید. پایایی پرسشنامه با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ برای لایه مدیران ارشد با میانگینی برابر ۸۴۶/۰، تعیین گردید و با استفاده از نرم افزار SPSS تجزیه و تحلیل گردید.
یافته‌ها: در این مقاله با بهره گیری از روش سنجی AI و FFI، بررسی الگوهای موجود تجربه شده در سازمانهای سرآمد و مطالعه مبانی تئوری، نهایتاً « الگوی کدهای رفتاری مبتنی بر ارزشها» در لایه مدیران ارشد، حاصل شده است.
نتیجه گیری: در این مقاله پس از شناسایی کدهای رفتاری مبتنی بر ارزشهای چهارگانه سازمان مزبور، به اولویت‌بندی این کدها جهت اجرا و جاری سازی آنها پرداخته شده است. به‌عنوان مثال رفتار «نهادینه کردن کار تیمی» و «شرکت در آموزش کار تیمی» به‌عنوان مهمترین کدهای رفتاری با بیشترین میانگین در لایه مدیران ارشد شناخته شده است و به همین ترتیب اولویت‌بندی برای سایر رفتارهای مبتنی بر ارزشها انجام شده است.
منیره صالح نیا،
دوره ۷، شماره ۲ - ( ۵-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: محیط سازمانی از جمله عوامل تاثیرگذار بر رفتار و نگرش کارکنان در محیط کار میباشد به همین علت با افزایش اهمیت اخلاق در کسب‌وکار امروزه توجه به عوامل ایجاد کننده فضای اخلاقی در سازمان از اهمیت به سزایی برخوردار است. مطالعات گذشته نشان می دهند که مدیران نقشی حیاتی را در ارائه چارچوبی اخلاقی برای اعضای سازمان بازی می‌کنند. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر رهبری اخلاقی بر فضای اخلاقی سازمان میباشد. بنابراین سعی شده است پس از معرفی دو متغیر فضای اخلاقی سازمان و رهبری اخلاقی براساس ادبیات موجود در این زمینه، مبنای رابطه این دو متغیر براساس نظریههای یادگیری اجتماعی، وابستگی و فضیلت اخلاقی بررسی و فرضیات پژوهش تدوین شدند.
روش کار: پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی- پیمایشی میباشد. جامعه آماری پژوهش را کارکنان بانک‌های دولتی در استان خراسان جنوبی تشکیل می‌دهند که از این بین ۱۰۲ نفر با استفاده از نمونه‌گیری تصادفی انتخاب شدند. داده‌ها با استفاده از دو پرسشنامه رهبری اخلاقی و فضای اخلاقی جمع‌آوری و با استفاده از تحلیل رگرسیون و الگوی معادلات ساختاری مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: نتایج آزمون فرضیه اصلی پژوهش نشان داد که رهبری اخلاقی تاثیر معنادار و قوی بر فضای اخلاقی سازمان (۰۰۰/۰= ρ و ۷۹/۴= γ) دارد. تأیید فرضیه‌های فرعی پژوهش نیز حاکی از معنادار بودن تأثیر معنادار روابط بین فردی رهبر اخلاقی (۰۰۰/۰= ρ و ۱۶۹/۰= R۲)، الگو بودن رهبر اخلاقی (۰۰۰/۰= ρ و ۴۵۲/۰= R۲) و عمل‌گرایی رهبر اخلاقی (۰۰۰/۰= ρ و ۳۶۴/۰= R۲) بر فضای اخلاقی سازمان میباشد.
نتیجه‌گیری: رهبری اخلاقی با برقراری ارتباطات اخلاقی (روابط بین فردی)، ایفای نقش اخلاقی برای کارکنان (الگو بودن) و جدیت در توجه به اخلاق در سازمان با استفاده از روشهای تقویت رفتار اخلاقی و کاهش رفتار غیر اخلاقی (عمل‌گرا بودن) میتواند بر فضای اخلاقی سازمان تأثیرگذار باشد.
دکتر حسین رحمان سرشت، محبوبه حبیبی بدرآبادی،
دوره ۷، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: موفقیت سازمانهای اخلاق‌مدار در کسب نتایجی بهتر در مقایسه با رقبا و تثبیت جایگاه خود در محیط کسب‌وکار، موجب توجه صاحب‌نظران علم مدیریت به مباحث اخلاقی گردیده است. فضائل اخلاقی نیز به‌عنوان یکی از رویکردهای اخلاق سازمانی مورد توجه قرار گرفته و رابطه این فضایل و عملکرد سازمان از دیدگاههای مختلف مطالعه شده است. لیکن شناخت تمامی نتایج رفتار‌ها و راهکارهای فضیلت مدار در سازمانها، نیازمند مطالعات گسترده‌تری است. این موضوعی است که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفته است.
روشکار: در این پژوهش برای شناخت رابطه میان پایبندی سازمان به فضائل اخلاقی و سلامت سازمان، میزان پایبندی سازمان به فضایل اخلاقی از طریق بررسی سیاستها و راهکارهای سازمان، با استفاده از روش تحلیل محتوا بررسی شد. سپس اطلاعات مربوط به سلامت سازمان با استفاده از پرسشنامه جمع‌آوری گردید. در نهایت پس از کمّی‌سازی نتایج تحلیل محتوا، ارتباط پایبندی سازمان به فضائل اخلاقی و عناصر سلامت سازمان، با استفاده از آزمون همبستگی، بررسی گردید.
یافته‌ها: تمامی ابعاد فضائل اخلاقی جز فضیلت «صمیمیت» با سلامت سازمان، رابطه‌ای مثبت دارند.
نتیجه گیری: پایبندی سازمانها به فضائل اخلاقی بر ابعاد مختلف عملکرد سلامت سازمان، اثری مثبت دارد. بنابراین مدیران میتوانند با توجه نمودن به مسائل اخلاقی در تبیین سیاستها و استراتژی‌های سازمان، زمینه بهبود عملکرد سازمان در ابعاد مختلف فنی، مالی، انسانی و نیز زمینه ارتباط بهتر سازمان با ذینفعان مختلف، را فراهم آورند.
احسان عواطفی منفرد، دکتر علی مهداد، سید احمد میرجعفری،
دوره ۷، شماره ۳ - ( ۸-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: شواهد تحقیقی نشان داده که رهبری اخلاقی نقش مهمی در افزایش اعتماد سازمانی و سلامت روان‌شناختی محیط کار دارد. برهمین اساس هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه رهبری اخلاقی و سلامت روان‌شناختی محیط کار با اعتماد سازمانی است.
روشکار: نوع پژوهش توصیفی- همبستگی و جامعه آماری شامل کلیه کارکنان زن و مرد یک شرکت تولیدی بود که از میان آنان تعداد ۲۹۰ نفر به شیوه نمونه‌گیری طبقهای در دسترس به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. در این پژوهش پرسشنامه‌های ۱۲سؤالی رهبری اخلاقی، ۳۷ سؤالی سلامت روان‌شناختی محیط کار و ۸ سؤالی اعتماد سازمانی مورد استفاده قرار گرفتند. داده‌ها از طریق ضریب همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون همزمان و گام به گام مورد تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: شواهد حاصل از تحلیل داده‌ها نشان داد که، بین رهبری اخلاقی با سلامت روان‌شناختی محیط کار و اعتماد سازمانی و همچنین، بین سلامت روان‌شناختی محیط کار با اعتماد سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد (۰۱/۰p≤). علاوه‌براین نتایج تحلیل رگرسیون همزمان نشان داد که رهبری اخلاقی و سلامت روان‌شناختی محیط کار دارای توان پیش‌بینی معنادار (۰۱/۰p≤) اعتماد سازمانی بوده‌اند. همچنین، نتایج تحلیل رگرسیون گام به گام نشان داد که طی دو گام به‌ترتیب، سلامت روان‌شناختی محیط کار و رهبری اخلاقی قادر است ۴/۱۵ درصد از واریانس اعتماد سازمانی را تبیین کند (۰۱/۰p≤).
نتیجه‌گیری: شواهد حاصل از این تحقیق نشان داد که میتوان از طریق بهبود رهبری اخلاقی و سلامت روان‌شناختی محیط کار، اعتماد سازمانی را افزایش داد.
دکتر حسین خنیفر، دکتر غلامرضا جندقی، حامد بردبار،
دوره ۷، شماره ۴ - ( ۱۱-۱۳۹۱ )
چکیده
زمینه: امروزه فنّاوریهای اطلاعاتی و ارتباطی دستاوردهایی همچون افزایش خلاقیت، یکپارچهسازی واحدهای سازمانی و انتشار سریع اطلاعات را دربرداشته و باعث تغییر حوزه‌های فعالیت سازمانها شده است. از طرفی نیز به‌کارگیری فنّاوری اطلاعات و ارتباطات توسط کارکنان سازمانی، باعث به وجود آمدن مشکلات متعدد اخلاقی در سازمانها گردیده که برای رفع این مشکل سازمانها بایستی بر مبانی اخلاق حرفهای و فضای کاری اخلاقی تاکید نمایند. براین‌اساس میتوان بد اخلاقیها و ناهنجاریهای اخلاقی در حوزه به‌کارگیری فنّاوری اطلاعات را کاهش داد، علاوه‌بر اینکه رهآورد، نتیجه و ثمره اخلاق و رعایت اصول و موازین اخلاقی، کمال یافتن انسان در سازمان و بهبود سلامت روانی است.
روش کار: این پژوهش با توجه به آخرین مبانی نظری و ادبیات بین‌الملل پیرامون فضای کاری اخلاقی صورت گرفته است. سعی شده است تا با مرور مبانی نظری و ادبیات مطرح در این حوزه و با توجه به الگوهای ترکیب یافته فضای کاری اخلاقی با فنّاوری اطلاعات، چارچوبی جدید در به‌کارگیری اخلاقی فنّاوری اطلاعات در سازمان ارائه شود.
نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه فضای کاری اخلاقی بر نحوه به‌کارگیری فنّاوری اطلاعات تأثیر دارد و سمت‌وسوی حوزه فنّاوری اطلاعات را تعیین مینماید، این مقاله ضمن اشاره به نمونههای بی‌اخلاقی در به‌کارگیری فنّاوری اطلاعات در سطح بین‌الملل، به تبیین مفهوم فضای کاری اخلاقی و حیطههای مختلف آن پرداخته و درصدد تبیین اثرات ایجاد فضای کاری اخلاقی در به‌کارگیری فنّاوری اطلاعاتی توسط کارکنان سازمانی است. در نهایت نیز راهکارهایی با توجه به الگو، جهت بهبود وضعیت اخلاق در به‌کارگیری فنّاوری اطلاعاتی ارائه می‌شود که قابلیت استفاده در پژوهشهای میدانی و مطالعاتی را دارا میباشد.
