1- دانشجوی دکتری حقوق خصوصی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران 2- گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران ، nikkhahsaranghir@gmail.com 3- گروه فقه و حقوق اسلامی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
چکیده: (119 مشاهده)
زمینه: اخلاق قضایی بخشی از دسته بندی بزرگتر اخلاق حقوقی است. اخلاق قضایی شامل موازین و هنجارهایی است که بر قضات اعمال می شود و مواردی مانند چگونگی حفظ استقلال، بی طرفی و اجتناب از ناشایستگی را پوشش می دهد. بر مبنای اصول اخلاق قضایی زمانیکه قضاوت به اشتباه صورت گیرد سیستم قضایی متعهد به جبران خسارت فرد آسیب دیده است. از این رو تحقیق حاضر به یک مطالعه تطبیقی در زمینه مفهوم اخلاقی جبران خسارت ناشی از اشتباهات در سیستم قضایی بین دو کشور ایران و عراق اقدام کرده است. نتیجه گیری: نتایج مطالعه حاضر نشان داد که هر دو کشور در قوانین اساسی خود، با در نظر گرفتن اصول اخلاق قضایی، اصل جبران خسارت ناشی از اشتباهات را به رسمیت شناخته‌اند. در ایران، اصل ۱۷۱ قانون اساسی و در عراق، ماده ۱۹ قانون اساسی به این موضوع پرداخته‌اند. همچنین، هر دو کشور دارای قوانین موضوعه خاصی در این زمینه هستند. با این حال، تفاوت‌های قابل توجهی در ساختار نهادهای مسئول و فرآیند اجرایی جبران خسارت وجود دارد. در ایران، کمیسیون‌های استانی جبران خسارت زیر نظر قوه قضائیه فعالیت می‌کنند، در حالی که در عراق، وزارت دادگستری مسئولیت اصلی را بر عهده دارد. چالش‌های مشترک دو کشور شامل کمبود بودجه، طولانی بودن فرآیند رسیدگی و دشواری اثبات اشتباه قضایی است. این پژوهش پیشنهاداتی برای بهبود نظام جبران خسارت در هر دو کشور ارائه می‌دهد، از جمله اصلاح قوانین موجود، تسریع فرآیند رسیدگی و توجه به اصل اخلاقی شفافیت در عملکرد نهادهای مسئول.
Hasan Betti A, Nikkhah Saranghi R, Jafarzadeh S. Judicial Ethics and Compensation for Mistakes (A Comparative Study in Iran and Iraq). Ethics in Science and Technology 2025; 20 :53-61 URL: http://ethicsjournal.ir/article-1-3393-fa.html
حسن بطی عباس، نیک خواه سرنقی رضا، جعفرزاده سیامک. اخلاق قضایی و جبران خسارت ناشی از اشتباهات (مطالعه تطبیقی در ایران و عراق). اخلاق در علوم و فناوری. 1404; 20 () :53-61
