|
اختیار انسان در قلمرو مسئولیت اخلاقی (مقایسه آرای ابن سینا و ابن عربی)
|
| سمیه حیران1، عباس احمدی سعدی2، محمد علی اخگر3 |
1- 1. دانشجوی دکتری فلسفه و کلام، گروه الهیات و معارف اسلامی، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران. 2. گروه فلسفه، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران.
2- 2. گروه فلسفه، واحد فسا، دانشگاه آزاد اسلامی، فسا، ایران.
3- 3. گروه فلسفه، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران |
|
|
چکیده: (240 مشاهده) |
زمینه: اولین شرط مسئولیت اخلاقی اختیار است. ابن سینا برای تبیین اختیار در اخلاق به مبانی عقلی حسن و قبیح برای چگونگی متخلق شدن به فضایل در انسان می پردازد. نزد ابن عربی این موضوع چنین است که فضایل اخلاقی همان اتحاد با اعیان ثابته انسان است که مظهر یکی از اسماء می شود. در پژوهش حاضر سعی شده دیدگاه این دو فیلسوف اسلامی در زمینه اختیار انسان در قلمرو مسئولیت اخلاقی مورد مقایسه قرار گیرد.
نتیجه گیری: ابن سینا تاکید دارد حسن و قبح از این لحاظ که وجوه هستی شناختی دارند می توانند از طریق شریعت و بواسطه عقل فعال و توسط وحی به پیامبر الهام شوند و بنیان قوانین عملی و اخلاقی باشند. پاسخ به مسئله جبرانگاری در اراده انسان که بواسطه الزام به شریعت الهی برای انسان پدید می آید چنین است که کمالات حدود اخلاقیات از شریعت یافته می شود اما سپس قوای نظری انسان در آن تصرف می کند که از طریق شناختن قوانین و بکار بستن آنها در جزئیات میسر می شود. در دیدگاه ابن عربی، جبر وجهی هستی شناختی دارد، اما معرفت انسان درباره عین ثابت خود و اراده برای اتحاد با آن نوعی از اختیار را برای متخلق شدن به فضایل اخلاقی به انسان می دهد. تفاوت نظریه ابن سینا و ابن عربی در رویکرد فلسفی، "علم و اراده عنایی" ابن سینا و رویکرد کلامی-عرفانی، "وحدت شخصیه وجود" ابن عربی است. |
|
| واژه‌های کلیدی: مسئولیت اخلاقی، اختیار، جبرانگاری، ابن سینا، ابن عربی |
|
|
متن کامل [PDF 404 kb]
(105 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1401/7/25 | پذیرش: 1401/9/27 | انتشار: 1402/11/24
|
|
|
|
|
|
