|
دفاع از نقد اخلاقی هنر: گزارش و نقد «اصالت زیبایی‌شناسی» نیچه
|
| محسن کرمی، مسعود علیا*، مالک حسینی |
|
|
|
چکیده: (3390 مشاهده) |
زمینه: می‌توان گفت که مسأله موجّه‌بودن نقد اخلاقی هنر، دست‌کم از سه سده اخیر بدین سو، در شمار یکی از مهمّ‌ترین مسائل مربوط به ارتباط میان هنر و اخلاق بوده است و همواره مخالفان و موافقانی جدّی داشته است. عموم مخالفان نقد اخلاقی، با پذیرش هر دو دسته ارزش اخلاقی و زیبایی‌شناختی، کوشیده‌اند تا نشان دهند که این دو حوزه از یکدیگر مستقل‌اند و، بنابراین، نمی‌توان از منظر اخلاق به نقد هنر پرداخت؛ امّا نیچه پا را از این فراتر گذاشته است و اصل ارزش‌های اخلاقی را به مبارزه خوانده است. یعنی در برابر اخلاق‌گرایان، موضعی اخلاق‌ستیزانه اتّخاذ کرده است. به گمان او، ارزش‌های اخلاقی، در مقایسه با ارزش‌های زیبایی‌شناختی، اصالت و اعتباری ندارند و، بنابراین، نه فقط هنر، که کلّ ساحت‌های زندگی را باید بر طبق ارزش‌های زیبایی‌شناختی مورد ارزیابی قرار داد. این دیدگاه او را «اصالت زیبایی‌شناسی» خوانده‌اند. در جستار حاضر با تحلیل فلسفی سخنان خود نیچه، و نیز با درنظرداشتن تفسیرهای شارحان او، نخست گزارشی دقیق از این دیدگاه عرضه شده و آن‌گاه به نقد آن پرداخته شده است.
نتیجه‌گیری: سخنان نیچه، به رغم بصیرت‌های ژرفی که در این باب می‌بخشند، اثبات نمی‌کنند که ارزش‌های زیبایی‌شناختی حقّانیّت و سودمندی‌ای بیش از ارزش‌های اخلاقی دارند. بنابراین، از این لحاظ همچنان می‌توان از موجّه‌بودن نقد اخلاقی، به طور کلّی، و نقد اخلاقی هنر، به طور خاصّ، یعنی نقد آثار هنری با تکیه بر ارزش‌های اخلاقی، در کنار نقد زیبایی‌شناختی، یعنی نقد آثار هنری با تکیه بر ارزش‌های زیبایی‌شناختی، سخن گفت.
|
|
| واژه‌های کلیدی: نقد اخلاقی، هنر، اصالت زیبایی‌شناسی نیچه |
|
|
متن کامل [PDF 150 kb]
(2108 دریافت)
|
نوع مطالعه: پژوهشي |
موضوع مقاله:
تخصصي
دریافت: 1396/11/29 | پذیرش: 1396/11/29 | انتشار: 1396/11/29
|
|
|
|
|
|
