1- دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران. 2- گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران ، mzia2000@yahoo.com 3- گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نیشابور، دانشگاه آزاد اسلامی، نیشابور، ایران
چکیده: (133 مشاهده)
زمینه: تفکر فلسفی مقولهای است که کودکان را برای بدل شدن به انسانی اجتماعی و در عین حال، اهل فکر و تحلیل یاری میرساند و موانع شناختی و اخلاقی موجود را تا حد زیادی رفع میکند. کلیله و دمنه از نصرالله منشی از جمله آثاری است که از مؤلفههای مرتبط با تفکر فلسفی برای تبیین آموزههای اخلاقی استفاده کرده است. در تحقیق حاضر که با استناد به منابع کتابخانهای و روش توصیفی- تحلیلی انجام شده است، اصلیترین شگردهای نویسنده در باب «بازجست کار دمنه» که منجر به تفکرزایی فلسفی و اخلاقی گردیده، کاویده شده است تا به این پرسش پاسخ داده شود که نویسنده ذیل هر مؤلفۀ تفکر فلسفی به چه شاخصههای اخلاقی برای کودکان اشاره کرده است؟ نتیجه‌گیری: بر اساس مؤلفۀ «استدلالآوری» آموزههای «عجله نکردن در کارها؛ رازداری؛ شدت و ضعف در اجرای مجازات مجرمان، گرایش قدرتمندان به عدالت؛ دنیاگریزی» تبیین شده است. همچنین، با «پرسشگری» به اهمیت خردگرایی برای کشف ابهامات ذهنی و نیز، خودمراقبتی اشاره شده است. با کاربست «قیاس و تمثیل»، آموزههای اخلاقی پرهیز از همنشین بد؛ راستگویی شرح داده شده است. نگاهی به مؤلفۀ «تجزیه و تحلیل» نشان میدهد که آموزههای «بازگشت نتیجۀ هر کاری به آدمی و الزام عاقبتنگری؛ دعوت دیگران به همکاری به واسطۀ ارائۀ تحلیلهایی دقیق از شرایط؛ پذیرفتن مسئولیت اشتباهات» تبیین شدهاند. نویسنده با کاربست مؤلفۀ «حل مسأله»، تلاش برای رسیدن به حقیقت را برای مخاطب شرح داده و با انعکاس مؤلفۀ «تصمیمگیری» به رعایت انصاف و دادگری در مجازات گناهکاران و پرهیز از تعجیل در تصمیمگیری اشاره کرده است.
nashoody S, Zia Khodadadian M, abbasi F. Examining Moral Teachings about "Bazjost-e-Kare Demneh" from Kelileh and Demneh; Based on the Components of Philosophical Thinking. Ethics in Science and Technology 2025; 20 (1) : 2 URL: http://ethicsjournal.ir/article-1-3209-fa.html
ناشودی شیوا، ضیاء خدادادیان محبوبه، عباسی فرزاد. آموزه های اخلاقی تبیین شده برای کودکان در باب «بازجُست کار دمنه» از کلیله و دمنه؛ بر اساس مؤلفه های تفکر فلسفی. اخلاق در علوم و فناوری. 1404; 20 (1) :8-15
